Park Sonsbeek wint Award Beste Openbare Ruimte 2010

Park Sonsbeek in Arnhem is zowel door de vakjury als het publiek gekozen tot Beste Openbare Ruimte van 2010. Op vakbeurs Urban Design kregen zij op 14 april 2010 de prijs uitgereikt door Henk Hartzema, lector Urbanism aan de Academie van Bouwkunst. Naast Park Sonsbeek waren Park Valkenberg in Breda en het Kralingse Bos in Rotterdam genomineerd voor de Award Beste Openbare Ruimte 2010.

De vakjury koos bijna unaniem voor het park met de meest heldere formule, dat met grote zorgvuldigheid wordt beheerd en waar de communicatie met gebruikersgroepen grote aandacht krijgt. En dat is Park Sonsbeek. Volgens het juryrapport worden ‘in dit park alle opties aangegrepen en is de visie overtuigend: wat de betrokkenen in hun hoofd hebben, komt ook uit hun handen. Deze visie is helder en dat wordt tot in de grassprietjes doorgevoerd. Daarom is dit monumentale stadspark een voorbeeld voor andere plaatsen.’

De vakjury was onder de indruk van Park Sonsbeek. De burger staat er centraal en met een vast team wordt het monumentale stadspark beheerd. Zij zorgen dat het park schoon, heel en veilig is en dat het door de gebruiker zo goed mogelijk gebruikt kan worden. Dat blijkt onder meer uit de goede toegankelijkheid van het park (er zijn maar liefst 75 ingangen), de goede relatie met het bedrijfsleven en een heuse ijsvogelbroedplaats. Maar ook wordt er nagedacht over innovatieve concepten als wandelrecepten via de huisarts, revalidatie in de buitenlucht en natuurlijke speelplekken. Uit het beheer van Park Sonsbeek wordt vervolgens duidelijk dat ‘continuïteit’ een belangrijke waarde is. Gratis internet via een Wifi-verbinding kan hierbij een nieuwe impuls geven. Ook de samenwerking met het bedrijfsleven mag niet onopgemerkt blijven. Daarmee voldoet Park Sonsbeek aan de eis om van maatschappelijke en economische meerwaarde te zijn. Ook het publiek koos Park Sonsbeek als winnaar.

Naast eeuwige roem ontving Park Sonsbeek twee tegels – beschikbaar gesteld door Struyk Verwo Infra – om in het park te leggen. Een subtiele toevoeging aan de Beste Openbare Ruimte van Nederland.

Over de jury
In de vakjury van de Award Beste Openbare Ruimte 2010 hebben twaalf professionals op het gebied van openbare ruimte zitting. Dat zijn: Wouter Schik van Arcadis, Gerrit van Oosterom van de gemeente Apeldoorn, André Kegge van de gemeente Breda, Rinke Veld van Struyk Verwo Infra, Marc van der Zwet van Copijn, Henk Bouwman van HKB, Marcel Musch van BVR, Raoul van der Struijk van Erdi, Ceciel van Iperen van CROW, Arjan Karssen van Bureau Arjan Karssen bno, Mette Roesgaard van Kompan BV en Piet Ackermans van Oranjewoud.

Juryrapport Award Beste Openbare Ruimte 2010
Hoe bepaal je wat de beste openbare ruimte van Nederland is? Geen eenvoudige opgave voor de vakjury van de Award Beste Openbare Ruimte van Nederland. Want hoewel de drie overgebleven openbare ruimten alledrie een park betreffen, zijn er ook grote verschillen. Desondanks wil de jury benadrukken dat de drie genomineerden op één punt sterk overeenkomen; Park Sonsbeek in Arnhem, Park Valkenberg in Breda en het Kralingse Bos in Rotterdam hebben allemaal voor kwaliteit gekozen.

De jury koos bijna unaniem voor het park met de meest heldere formule, dat met grote zorgvuldigheid wordt beheerd en waar de communicatie met gebruikersgroepen grote aandacht krijgt. In dit park worden alle opties aangegrepen en is de visie overtuigend: wat de betrokkenen in hun hoofd hebben, komt ook uit hun handen. Deze visie is helder en dat wordt tot in de grassprietjes doorgevoerd. Je kunt het mooi vinden of niet, maar Park Sonsbeek is volgens de jury de Beste Openbare Ruimte van
2010.

Oordeel jury per genomineerde:

Park Sonsbeek in Arnhem
De jury is erg te spreken over de manier waarop de gebruiker centraal wordt gezet. Het heeft aantrekkingskracht op elke Arnhemmer, zowel jong als oud. Daarbij neemt de jury ook innovatieve en vernieuwende concepten waar, zoals het wandelen op doktersrecept. Het zorgt ervoor dat het park in de loop van de jaren nieuwe doelgroepen heeft. Gratis internet via een Wifi-verbinding kan hierbij een nieuwe impuls geven. De toevoeging van de Steile Tuin kon de jury erg waarderen, evenals de samenwerking met het bedrijfsleven. Daarmee voldoet Park Sonsbeek aan de eis om van maatschappelijke en economische meerwaarde te zijn.
Verder staat de vakbekwaamheid en betrokkenheid van de beheerders van Park Sonsbeek buiten kijf. Met een vast team wordt Park Sonsbeek dagelijks – zorgvuldig – onderhouden. Daarom is dit monumentale stadspark een voorbeeld voor andere plaatsen. Tegelijkertijd stelt de jury wel enkele vraagtekens bij de organisatie. Is Park Sonsbeek niet te afhankelijk van één of slechts enkele personen?

Park Valkenberg in Breda
Weliswaar is Park Valkenberg qua schaal kleiner dan de concurrenten, qua ontwerp is het een juweeltje, zo merkte een van de juryleden op. Opvallend is de ligging van het park. Park Valkenberg verbindt het centraal station met de binnenstad van Breda. Het park heeft een ware gedaanteverwisseling ondergaan de afgelopen jaren. Van een ‘doorgangspark’ is park Valkenberg het ‘stadspark van de toekomst’ geworden waar de inwoners van Breda uitstekend kunnen recreëren. De komst van het theehuis is hier een treffend voorbeeld van. Het verlengt namelijk de verblijfstijd in het park.
De jury bleef wel met enige vraagtekens over het boombeheer achter. De bomen zijn volgens hen het kapitaal van het park. Of de beheerders van Park Valkenberg dit beseffen en hier een visie op ontwikkeld hebben, was de jury niet duidelijk. Daarnaast kwam park Valkenberg enigszins fragmentarisch over.

Kralingse Bos in Rotterdam
Het oog van de vakjury viel vooral op de diversiteit van het Kralingse Bos, de winnaar van deze prijs in 2007. De grootschalige recreatiemogelijkheden zijn een ware trekpleister. Het Kralingse Bos bestaat voor een groot deel uit de Kralingse Plas. Vooral het water van de Kralingse Plas kreeg terecht de nodige aandacht tijdens de presentatie. Het verontreinigde slib op de bodem wordt de komende jaren grondig aangepakt. Ook de aanleg van een vistrap naar een speciaal paaigebied staat op de rol. Dergelijke investeringen kunnen op veel waardering van de jury rekenen. Echter, de effecten hiervan moeten zich volgens de jury nog uitbetalen.
De jury heeft enkele bedenkingen bij de positionering van de verschillende delen van het Kralingse Bos. Weliswaar worden daardoor verschillende doelgroepen aangesproken, maar tegelijkertijd raakt het Kralingse Bos erdoor versnipperd.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Genomineerden bekend!

Wat wordt de Beste Openbare Ruimte van 2010? Is dat Park Sonsbeek in Arnhem, Park Valkenberg in Breda of het Kralingse Bos in Rotterdam? Die vraag wordt woensdag 14 april om 15.00 uur beantwoord tijdens de vakbeurs Urban Design. Dan is de officiële uitreiking van de Award Beste Openbare Ruimte. Op donderdag 1 april presenteerden de drie overgebleven ruimtes zich voor de vakjury en bezoekers van het Stedelijk Interieur Seminar in Amersfoort.

Stedelijk Interieur biedt u de kans om bij de uitreiking van de Award Beste Openbare Ruimteaanwezig te zijn!Vraag hier uw gratis toegangskaart voor de Urban Design aan.

De drie genomineerden presenteerden zich aan de vakjury en aan u! Tijdens het seminar op 1 april presenteerden de drie genomineerden zich aan de jury én het publiek. Zo kregen de bezoekers een kijkje in de keuken van de drie beste openbare ruimtes van Nederland. Leerzaam en inspirerend! Na de presentatie hadden de vakjury én het publiek de gelegenheid de genomineerden vragen te stellen op het kennisplein. De twaalfkoppige jury staat voor de lastige taak een winnaar aan te wijzen.

Hieronder leest een korte samenvatting van de presentaties, allen voorzien van de powerpointpresentatie.

Hieronder leest een korte samenvatting van de presentaties, allen voorzien van de powerpointpresentatie.

Presentatie van genomineerde 1: Park Sonsbeek in Arnhem
Gepresenteerd door: Jeroen Glissenaar, hoofd monumentale parken Arnhem

Jeroen Glissenaar mocht als hoofd monumentale parken in Arnhem het spits afbijten. Hij nam de bezoekers van het seminar en de jury mee op een ‘reis’ door Park Sonsbeek. Hij vertelde onder meer dat Park Sonsbeek de opties die er zijn om het park te benutten, ook wil aangrijpen. In het beheer van Sonsbeek werd duidelijk dat ‘continuïteit’ een belangrijke waarde is. Met een vast team wordt het monumentale stadspark van Arnhem dagelijks beheerd. Uit deze aanpak ontstond vervolgens de Sonsbeek Methode, waarbij eerst de basis van het park op orde werd gebracht en vervolgens een visie op de toekomst wordt ontwikkeld, en uitgevoerd.

Presentatie van genomineerde 2: Park Valkenberg in Breda
Gepresenteerd door: Henk Krouwel, hoofd buro ruimtelijke plannen, afdeling stedenbouw en erfgoed, directie ruimtelijke ontwikkeling, gemeente Breda

Vervolgens was de microfoon voor Henk Krouwel, hoofd bureau ruimtelijke plannen van de gemeente Breda. Hij richtte de schijnwerpers op Park Valkenberg in Breda. Dit park verbindt de binnenstad met het centraal station van de Brabantse stad. Krouwel vertelde onder meer dat landschapsarchitect Michael van Gessel een grote rol speelde bij de renovatie van deze openbare ruimte. Hoewel park Valkenberg kleiner is dan de ruimtes van de twee concurrenten, bewees Valkenberg dat dit geen nadelige gevolgen heeft voor de gebruikers. In het stadspark is genoeg te beleven voor jong en oud.

Presentatie van genomineerde 3: Kralingse Bos in Rotterdam
Gepresenteerd door: Lucas de Boer, dagelijks bestuurder van de Rotterdamse deelgemeente Kralingen-Crooswijk

Als derde en laatste presentatie verscheen dagelijks bestuurder van deelgemeente Kralingen-Crooswijk Lucas de Boer op het podium.Hij vertegenwoordigde het Kralingse Bos, in 2007 al de winnaar van de titel Beste Openbare Ruimte.De uitgebreide recreatiemogelijkheden die het Kralingse Bos biedt, kwamen duidelijk naar voren.Maar in Rotterdam wordt de ecologische ontwikkeling ook niet vergeten. Zo is geïnvesteerd in verbetering van de waterkwaliteit en de komst van een vistrap.

Na afloop van elke presentatie stelde de vakjury diverse kritische vragen. Ook bezoekers van het Stedelijk Interieur Seminar kregen ruimte om vragen te stellen. Daarmee is hun rol nog niet uitgespeeld. Voor het eerst wordt ook een publieksprijs uitgereikt en kreeg het publiek de gelegenheid om hun stem op de Beste Openbare Ruimte van 2010 uit te brengen. Net als de prijs van de vakjury wordt de uitslag hiervan bekendgemaakt tijdens vakbeurs Urban Design. Meer informatie over Urban Design kunt u hier vinden.

De genomineerden zijn gekozen uit een longlist van 68 openbare ruimten. De complete lijst:

Almere – Centrum
Amersfoort – Binnenstad
Amstelveen – Stadshart
Amsterdam – Amsterdamse Bos
Amsterdam – Cultuurpark Westergasfabriek
Amsterdam – Martin Luther Kingpark
Amsterdam – Plein Olympisch Stadion
Amsterdam – Riekerpolder
Amsterdam – Schiphol Plaza
Amsterdam – Westerpark
Apeldoorn – Stationsplein
Appingedam – Wijkstraat en omgeving kerk
Bergen op Zoom – Binnenstad
Breda – Binnenstad
Breda – Chasséterrein
Breda – De Haven
Breda – Park Overbos
Delft – Beestenmarkt
Delft – Ruys de Beerenbrouckstraat
Den Bosch – Paleiskwartier
Den Bosch – Zuiderpark
Den Haag – Laakkwartier
Den Haag – Lange Voorhout
Den Haag – Wijkpark Transvaal
Deventer – Crödderenk
Deventer – Rijsterborgherpark
Deventer – Stadscentrum
Doesburg – IJsselkade
Dordrecht – Houthavenplein
Dordrecht – Statenplein
Dronten – Winkelcentrum Suydersee
Eindhoven – High Tech Campus
Enschede – Oude Markt
Enschede – Pathmos
Goes – Binnenstad
Gorinchem – Stadswallen
Haarlem – Appelaar
Harderwijk – Vischmarkt
Hoorn – Bangert-Oosterpolder
Katwijk – Boulevard
Maastricht – Kernwinkelgebied
Maastricht – Markt-Boschstraat-Hoenderstraat-Mosae Forum-Maasboulevard
Maastricht – Vrijthof
Middelburg – Wijk Mortiere
Nieuwegein – Park Oudegein
Oranjewoud/Heerenveen – Museumpark Landgoed Oranjewoud
Rotterdam – Het Park
Rotterdam – Het Ruigeplaatbos
Rotterdam – Historische tuin Schoonoord
Rotterdam – Kaappark Katendrecht
Rotterdam – Natuurspeeltuin De Speeldernis (in Roel Langerakpark)
Rotterdam – Proefpark De Punt
Rotterdam – Schiebroeksepark
Rotterdam – Zuiderpark
Terneuzen – Wijk Othene
Utrecht – ’t Lint (voorheen: Jac. P. Thijsselint)
Utrecht – Griftpark
Utrecht – Joke Smitplein
Utrecht – Kantorenpark Papendorp
Utrecht – Oude Gracht
Utrecht-Vleuten – Buitenruimte Boomgaarden Vleuterweide
Vlissingen – Stadhuisplein
Wageningen – Markt
Zwolle – Fietsstraat Zwarteweg
Zwolle – Stadshagen

Uitreiking
De prijsuitreiking vindt op 14 april plaats tijdens de Urban Design in de Amsterdam RAI.

Jury

Arcadis - Wouter Schik
Gemeente Apeldoorn - Gerrit van Oosterom
Gemeente Breda - André Kegge
Struyk Verwo Infra -Rinke Veld
Copijn - Marc van der Zwet
HKB - Henk Bouwman
BVR - Marcel Musch
Erdi - Raoul van der Struijk
CROW - Ceciel van Iperen
Bureau Arjan Karssen bno - Arjan Karssen
Kompan BV - Mette Roesgaard
Oranjewoud - Piet Ackermans

Randvoorwaarden voor inzending

De openbare ruimte moet uiterlijk 1 januari 2008 in gebruik zijn genomen en zich binnen de bebouwde kom bevinden. Inzendingen moeten over één geografisch af te bakenen gebied gaan (dus bijvoorbeeld niet over een verzameling postzegelparken, maar wel een grachtengordel). De onderstaande criteria gelden voor de huidige situatie.

Criteria

De gebruiker
Is er voldoende rekening gehouden met de gebruiker? Is de openbare ruimte veilig in gebruik? Voelt de gebruiker zich verbonden, verwant met de plek? Heerst er een gevoel van trots over de openbare ruimte onder de gebruikers? Wordt de ruimte daadwerkelijk gebruikt waar deze voor bedoeld is? Is de openbare ruimte logisch? Is er zonder ingewikkelde kunstgrepen meervoudig ruimtegebruik mogelijk? Sluit de ruimte geen groepen uit? Is er sprake van positieve toe-eigening?

Uniciteit
Onderscheidt de openbare ruimte zich door middel van iets eigens (een zogenaamd unique selling point) in positieve zin van andere openbare ruimtes? Onderscheidt het zich van zijn omgeving of de rest van de stad? Is het op de een of andere manier bijzonder?

Voorbeeldfunctie
Vervult de openbare ruimte een (potentieel) positieve voorbeeldfunctie? Kunnen vakgenoten iets leren van deze openbare ruimte wat ze kunnen toepassen in hun eigen praktijk? Functioneert de openbare ruimte bijvoorbeeld goed vanwege innovatief opdrachtgeverschap, ontwerp, materiaalgebruik of beheer?

Ontwerp
Is de openbare ruimte goed ontworpen (multifunctionaliteit, kleurgebruik, afstemming groen-grijs)? Is er een goed nachtontwerp gemaakt? Is de toegankelijkheid voor iedereen goed georganiseerd? Is het een geheel? Is er sprake van een goede kosten-batenverhouding?

Vakmanschap in uitvoering
Is er bij de inrichting sprake van vakbekwaamheid? Is de openbare ruimte zo aangelegd dat bij het verwachte gebruik de levensduur van de gebruikte materialen maximaal is? Ligt de bestrating er mooi in? Zijn de bomen goed geplant? Zijn kabels en leidingen et cetera goed aangelegd? Is er sprake van een goede kosten-batenverhouding?

Samenhang/context
Maakt de openbare ruimte op een logische manier deel uit van het stedelijk weefsel? Is er een heldere relatie met de omliggende architectuur? Versterkt de openbare ruimte de stedelijke omgeving?

Duurzaamheid
Heeft de openbare ruimte zich door de tijd heen bewezen? Is het in staat om nieuwe en soms ingrijpende eisen en wensen van de gebruiker te verwerken? Is de ruimte ook duurzaam vanuit milieuperspectief? Is de ondergrond zo ingericht dat er ook in de toekomst voldoende ruimte is voor groen en grijs (kabels en leidingen)?

Beheer
Wordt de openbare ruimte op een goede en effectieve manier beheerd? Past dit bij het belang van de betreffende plek in de stad? Wordt er op een goede manier rekening gehouden met de wensen van de bewoners? Is er een goed beheerplan? Is er in het ontwerp en inrichting voldoende rekening gehouden met de beheerbaarheid?Is er sprake van een goede kosten-batenverhouding?

Waardemotor
Levert de openbare ruimte economische en/of sociale meerwaarde op? Functioneert de ruimte als vliegwiel voor economische dynamiek of sociale cohesie in de directe omgeving?Leidt de openbare ruimte tot een gezondere en/of veiligere leefomgeving?